Slepende melkziekte – Energiebalans
Slepende melkziekte (ketose) is een ziekte die zowel bij koeien als schapen voorkomt aan het begin van de lactatie.
Wanneer is sprake van slepende melkziekte bij een koe?
Slepende melkziekte ontstaat wanneer koeien te vet of te mager afkalven en/of wanneer de voederopname te sterk daalt rond het tijdstip van afkalven. De koe breekt dan versneld haar lichaamsvet af. Dit komt vooral voor in het begin van de lactatieperiode. De koe geeft te veel melk in verhouding tot wat zij opneemt aan voer. Oorzaak kan zijn dat de koe te weinig of te slecht voer krijgt of doordat de koe te weinig eetlust heeft.
Slepende melkziekte, ook bekend als ketose (subklinisch) of acetonemie, kan men in beeld brengen door:
- De herkauwactiviteit te meten
Zijn de herkauwactiviteiten van een koe te laag (60 herkauwslagen per herkauwbrok is wenselijk) dan kan dit duiden op slepende melk ziekte.
- Het gewicht van een koe te volgen
Vermagert een koe te snel dan kan dit duiden op slepende melkziekte.
- Vet- en eiwitmeting
Met een online vet – en eiwitmeting is het mogelijk slepende melk ziekte op te sporen. Als het gemeten vet – en eiwit gehalte te ver uit elkaar liggen (> 1,25 %) kan dit wijzen op slepende melkziekte. Door gemeten vet – en eiwit te combineren met de productie en het lactatiestadium kunnen er attenties komen voor slepende melkziekte.
Het ureumgehalte in de melk is een maat voor de stikstofbenutting in het rantsoen. Een laag ureumniveau geeft aan dat er te weinig eiwit in het voer zit. Een hoog ureumniveau geeft aan dat er juist te veel eiwit in het voer zit of dat er te weinig energie in het rantsoen zit.
Op het gebied van de energiebalans kan ureum en Bètaydroxide boterzuur (BHB) worden gemeten. Samen kunnen ze een signaal zijn van slepende melkziekte. Door de BHB-waarde te combineren met de productie en het lactatiestadium kunnen er attenties komen voor slepende melkziekte.
Wat zijn de voordelen van het sneller onderkennen van problemen bij de individuele koeien?
- Vroegtijdig behandelen verhoogt de genezingskans
- Het vervangingspercentage zal dalen
- De opbrengsten zullen stijgen
- Lagere behandelkosten
Wanneer de negatieve energiebalans aanhoudt wordt de leverfunctie verstoord en ontstaat er kans op leververvetting. Hierdoor ontstaan er ernstige gezondheidsproblemen waarvan klauwproblemen, mastitis en lebmaagverplaatsingen de belangrijkste gezondheidsproblemen zijn. Daarbij gaat ook de vruchtbaarheid achteruit wanneer slepende melkziekte bij koeien niet wordt aangepakt.
Hoe slepende melkziekte voorkomen?
Het is dus uitermate belangrijk om bij de overgang droogstand-lactatie ervoor te zorgen dat een koe voldoende energie opneemt. Een goede voeding in de droogstand is cruciaal. De conditie van de koeien dient nauwlettend in het oog gehouden te worden. Tijdens de lactatie moet er voldoende energierijk en smakelijk voeder voorhanden zijn zodat de koe haar negatieve energiebalans zo klein mogelijk kan houden en deze periode zo kort mogelijk blijft. Het rantsoen moet afgestemd worden op de producties van de koeien en er moet gezorgd worden voor een optimale eiwit- en mineralenvoorziening. Door een preventieve aanpak kan slepende melkziekte voorkomen worden.